Leren in teams binnen een kunstopleiding, kan dat?

Kunstonderwijs is een apart verhaal. In tegenstelling tot exactere vakken zoals wiskunde of zelfs psychologie is het curriculum niet set in stone. Studenten opleiden tot autonoom kunstenaar vraagt om flexibiliteit in het curriculum, zodat studenten hun eigen pad en visie kunnen creëren. Immers wil je dat iedere kunstenaar zijn of haar eigen verhaal vertelt, dat is wat kunst zo uniek en mooi maakt. Hoe je het onderwijs hierop inricht is best een complex vraagstuk.

Musician 3.0 aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU) is zo'n voorbeeld van een kunstopleiding die ingericht is op individuele leervraagstukken. Het leidt studenten op tot Music Performance Artists: authentieke en zelfstandige musici die hun eigen muziekgenre bepalen. Binnen deze opleiding is geen student hetzelfde en ook de invulling van vakken is daardoor erg vrij.

Toen ik begin januari samen met Rogier Hornman, docent aan de HKU, begon te brainstormen over mogelijke manieren om studenten te laten leren in teams was de eerste vraag: wat is iets dat iedere kunstenaar, in dit geval: musician of musicus, moet weten/kennen/kunnen? Gelukkig kwamen we snel op een aantal thema's waarbinnen we toch ruimte konden laten voor eigen invulling. De vier thema's werden: followership, community music, online creativiteit en groepsdynamica.

We besloten om studenten binnen het vak Muzikaal Leiderschap in vier teams te laten werken aan vier verschillende teamopdrachten. De teamopdrachten hadden met elkaar gemeen: onderzoek een thema binnen muzikaal leiderschap, documenteer dit onderzoek en maak hier een workshop over die aan de andere teams gegeven wordt. Bij de workshops was telkens een expert van buiten de opleiding aanwezig om feedback te geven. Totale duur van start tot einde: zo'n 8 weken.

Na afloop hebben we met de studenten geëvalueerd op deze manier van leren. De reacties waren positief.

Leren in teams verbreed je blik

Ondanks dat de kunstenaars al gewend waren om vanuit een open blik naar de wereld te kijken gaven de studenten aan dat het werken in teams hun ogen nog meer had geopend voor verschillende perspectieven. De brede blik en kijkwijzen van hun studiegenoten hadden hun geholpen om op diverse manieren naar de te behandelen thema's te kijken, waardoor ze een totaalbeeld konden vormen en meer hadden geleerd over de thema's.

Leren in teams leert je samenwerken

Ook gaven studenten aan dat ze nog nooit zo bewust bezig waren geweest met de samenwerking. Door de expliciete aandacht hiervoor hadden ze geleerd om zich aan te passen aan elkaar en ook om gebruik te maken van elkaars kwaliteiten. Dat hadden ze niet eerder zo gedaan, terwijl ze wel al vaker in groepen hadden gewerkt.

Leren in teams vraagt om heldere kaders

Als je studenten laat leren in teams, dan geef je hen over het algemeen veel autonomie om de opdracht zo aan te pakken zoals zij dat willen. Je bepaalt dus niet of nauwelijks hoe studenten gaan leren. Dat was nieuw voor deze studenten. Sommige teams probeerden de teamopdracht zo 'goed' mogelijk in te vullen en voelden zich daardoor beperkt. Andere teams interpreteerden de teamopdracht als heel vrij en hadden behoefte aan het horen van een 'goed' en 'fout'. Voor alle teams gold dat ze behoefte hadden aan duidelijke kaders: wat wordt er van ons verwacht en waaraan moeten we voldoen. Het weten van die kaders geeft sturing aan het proces.

Eindconclusie: ja, het kan!

Studenten waren over het algemeen enthousiast over het werken in teams. Het heeft hen veel geleerd over het gekozen thema binnen muzikaal leiderschap, samenwerken en uiteindelijk waren bijna alle teams trots op de workshop die ze hadden neergezet. Ook kunststudenten kunnen dus baat hebben bij het doen van teamopdrachten! Juist door een teamopdracht te geven met heldere kaders waarbinnen veel ruimte is voor eigen invulling kunnen ze meer en anders leren dan in hun eentje. Wil je meer weten over het project of advies over hoe jij TeamLerend Onderwijs kunt toepassen binnen jouw onderwijspraktijk? Neem contact op!